دلایل باقی ماندن ادرار در مثانه

زمانی که گفته می شود باقی مانده ادرار مثانه در واقع به وضعیتی اشاره دارد که فرد نمی تواند به طور کامل ادرار را از مثانه خارج کند و مثانه کاملا خالی نمی شود که این موضوع می تواند به دو صورت حاد و مزمن باشد. باقی ماندن ادرار در مثانه می تواند در تمام افراد اتفاق بیافتد اما در مردان به خصوص در رنج سنی 50-60 سال به دلیل بزرگ شدن پروستات بیشتر است، زنان در صورت داشتن بیماری سیستوسل به این وضع دچار می شوند. شما عزیزان می توانید برای دریافت مشاوره در مورد عدلایل باقی ماندن ادرار در مثانه با کلینیک دکتر لیلا مقاره عابد تماس حاصل نمایید.

علل باقی ماندن ادرار در مثانه

انسداد مجاری ادرار: یکی از شایع ترین دلایل باقی ماندن ادرار در مثانه است که به دلیل سنگ مثانه یا سنگ کلیه مسیر ادراری بسته می شود و ادرار نمی تواند به طور کامل در مسیر خود حرکت کند و خالی شود و به مرور می تواند تهدید بزرگی برای سلامتی فرد باشد. در صورت مشاهده همچین وضعیتی باید سریع به پزشک مراجعه کرد. به طور کلی تخلیه نشدن کامل ادرار و باقی ماندن آن در مثانه به سه ارگان مربوط می شود که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:

• مثانه: عملکرد ناقص اسفنکتر، برخی تومورها، یبوست، تنگی مجرا ادرار، اختلالات عصبی که مربوط به سیستم های ادراری و پارکینسون، مشکل و بیماری در مثانه.
• پروستات( این مورد فقط برای مردان می باشد): هایپرپلازی خوشخیم، التهاب در پروستات و سرطان پروستات.
• میزراه: مشکلات دریچه ها که به صورت مادرزادی، ختنه( مختص به مردان است)، انسداد به هر دلیل در میزراه، استفاده از هر برخی داروها و اکستازی.

 یک سری مسائل و مشکلات دیگر وجود دارد که مربوط به انسداد مجاری نیست و شامل ضعیف شدن ماهیچه مثانه و مشکلات عصبی است که می تواند در انتقال سیگنال های مغز و مثانه تداخل ایجاد کند که این امر نیز به دلایلی چون سکته، زایمان طبیعی، آسیب دیدگی، آسیب به مغز یا نخاع و اختلال عضلات به دلیل داروی بی هوشی است.

حجم نرمال ادرار باقیمانده در مثانه پس از تخلیه

حجم نرمال ادرار باقیمانده در مثانه پس از تخلیه به طور عمومی باید بسیار کم باشد. در وضعیت نرمال، معمولا مثانه به طور کامل تخلیه می‌شود و هیچ ادرار باقی نمی‌ماند. اما حجمی کمتر از 50 سی سی ادرار باقیمانده نیز در وضعیت طبیعی تلقی می‌شود. اگر حجم ادرار باقیمانده بیشتر از 50 سی سی باشد، ممکن است به عنوان مشکلی پزشکی در نظر گرفته شود و نیاز به ارزیابی بیشتر داشته باشید. این ممکن است به مسائلی مانند آب‌دریافتی ناکافی، علائم اختلالات مثانه یا مشکلات دیگر برگردد. برای تشخیص و مدیریت صحیح این مشکلات، مشاوره با یک پزشک متخصص ارتورولوژی (تخصص در اختلالات مثانه و سیستم ادراری) مفید خواهد بود.  درمورد تشخیص و درمان باقی ماندن ادرار در مثانه و تخلیه ناقص مثانه، نقش اصلی متخصص ارولوژی بسیار مهم است. معمولا پس از معاینه فیزیکی و جمع‌آوری تاریخچه پزشکی، متخصص ارولوژی از ابزار تشخیصی متنوعی برای تعیین علت این اختلال استفاده می‌کند. این شامل سونوگرافی، سی تی اسکن، نوار مثانه و سیستوسکپی می‌شود. بر اساس تشخیص حاصل از این ابزارها، درمان مخصوص به علت زمینه‌ای که باعث باقی ماندن ادرار و تخلیه ناقص مثانه شده است، انجام می‌شود. به عنوان مثال:

• در صورت وجود عوامل انسدادی مانند تنگی مجرای ادراری یا بزرگی پروستات، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید.
• در بعضی موارد، برای بهبود عملکرد عضله مثانه و تخلیه ادرار، از داروهایی استفاده می‌شود که می‌تواند قدرت انقباض مثانه را افزایش دهد یا عضلات گردن مثانه را شل کند.
• در مواردی که عضله مثانه به علت ضایعات مغزی یا نخاعی فلج شده است، ممکن است نیاز به استفاده از سوند نلاتون (یک بار مصرف) یا سوند دایم (سوند دائمی) باشد.

به کمک تشخیص و درمان تخصصی از سوی متخصص ارولوژی، می‌توان بهبودی در علائم باقی ماندن ادرار و تخلیه ناقص مثانه را تجربه کرد.

علت تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان

تخلیه نشدن کامل ادرار در زنان ممکن است به عوامل متعددی برگردد. برخی از علل شایع این مشکل عبارتند از:

• عامل‌های عضلانی مثانه: ضعف عضلات مثانه می‌تواند منجر به تخلیه ناقص ادرار شود. این مشکل ممکن است ناشی از ضعف عضلات مثانه یا عضلات کمر باشد.
• عوامل عصبی: آسیب به عصب‌های کنترلی مثانه می‌تواند باعث عدم توانایی مثانه در انجام انقباضات کامل شود. این امر می‌تواند در نتیجه بیماری‌هایی مانند سکته مغزی یا اختلالات عصبی ایجاد شود.
• انسداد ادراری: وجود انسداد یا تنگی در مسیرهای ادراری می‌تواند منجر به تخلیه ناقص ادرار شود. این انسداد می‌تواند ناشی از سنگ‌ها در مسیرهای ادراری، تنگی‌های ادراری عصبی یا سایر عوامل باشد.
• عوامل هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است به مشکلات مرتبط با تخلیه ادرار کمک کنند.
• عوامل عفونی: عفونت‌های مثانه یا ادراری می‌توانند به تخلیه ناقص ادرار منجر شوند.
• ضایعات بافتی: وجود تغییرات بافتی در مثانه یا سایر اجزاء سیستم ادراری می‌تواند عملکرد مثانه را تحت تاثیر قرار دهد.
• مسدود شدن آناتومیکی مجرای خروجی: فشرده شدن مثانه، مسدود شدن سطح گردن مثانه، تنگ شدن مجرا، فشرده شدن پیش آب راه از خارج و تصحیح بیش از حد پس از سیستویورتروپکسی.
• انسداد عملکردی: اگر گردن مثانه و عضلات مجرا بیش از حد فعالیت کند باعث نا هماهنگ شدن عضلانی با انقباض دتروسر می شود.
• تکرر ادرار با حجم کم: اکثر زنان به بیش فعالی مثانه مبتلا هستند به همین سبب مدام در حال ادرار با حجم کم است، همچنین جریان ضعیف و تاخیر انداختن در شروع ادرار نیز می تواند سبب تکرر ادرار با حجم کم شود.

به طور کلی از دلایل حبس ادرار و یا خالی نشدن کامل ادرار می توان به انواع عفونت ها، مشکلات عصبی، یبوست و اثر برخی داروها اشاره کرد، این اختلال که ادرار به صورت کامل تخلیه نمی شود یا کم تخلیه می شود به دلیل آزاد نشدن عضله های مثانه و اسفنکتر مثانه است که سبب می شود به سختی ادرار جریان پیدا کند و باعث عدم تخلیه کامل مثانه می شود و این امر سبب ایجاد عفونت می شود.

حجم طبیعی ادرار در مثانه

حجم طبیعی ادرار در مثانه متغیر است و بستگی به عوامل مختلف از جمله جنس، سن و میزان مایعات مصرفی دارد. به طور معمول مثانه می‌تواند تا حدود 300 تا 500 سی سی ادرار را نگه دارد، اما این مقدار در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. در مواقع تخلیه ادرار، مثانه عملیات خود را آغاز می‌کند و ادرار تخلیه می‌شود. اگر نیاز به تخلیه کامل ادرار داشتید، ممکن است بیشتر از 500 سی سی ادرار تخلیه کنید. در زنان مثانه معمولا در حدود 200-300 سی سی ادرار را به عنوان علائم ادراری نشان می‌دهد و در مردان حدود 400-500 سی سی معمولا به عنوان نیاز به تخلیه مثانه ادراری ظاهر می‌شود، با این حال این ارقام تقریبی هستند و می‌توانند در افراد مختلف و با توجه به شرایط و عوامل مختلف متغیر باشند.