زخم دهانه رحم

یكی از مهترين مشكلات دستگاه تناسلی، عفونت های واژن و زخم دهانه رحم می باشد. این اصطلاحِ زخم، نشان دهنده ی هر گونه تغییر شکل دهانه رحم، از مخاط صورتی به بافت مخملی و قرمز می باشد. غالباً این قرمزی زمانی رخ می دهد که لایه داخلی دهانه رحم، تا بیرون آن کشیده شود یکی از شایعترین علل این حالت "اکتروپیون سرویکس" یا "بیرون زدگی" بافت دهانه رحم است که می تواند یک يافته کاملا طبیعی در خانم های جوان باشد. این مساله مخصوصا در خانمهایی که باردار هستند یا هورمون مصرف می کنند (مثل قرصهای ضد بارداری)، به وفور دیده می شود.

زخم رحم

سرویسیت یا همان زخم دهانه رحم، نوعی التهاب در دهانه رحم است. در اکثر مواقع این التهابات کاملاً بدون علامت هستند. اما اگر فرد متوجه آن نشود و برای درمان آن اقدام نکند، ممکن است موجب عفونت لگن شود که از عوارض آن می توان به دردهای شدید در ناحیه لگن، احتمال ناباروری و همچنین سرطان اشاره نمود. برای درمان زخم دهانه رحم، روش های مختلفی مانند استفاده از دارو و فریز کردن وجود دارد. در ادامه قصد داریم شما را با علائم و دلایل زخم دهانه رحم و همچنین روش های تشخیص و درمان آن بیشتر آشنا کنیم.

زخم رحم چیست

دهانه رحم، قسمتی است که خون ناشی از پریودی در رحم از آن خارج می شود. این دهانه از پایین ترین قسمت رحم شروع می شود و تا واژن ادامه پیدا می کند. زمانی که فرد قصد زایمان طبیعی دارد، دهانه رحم باز می شود و نوزاد از آن خارج می شود. این قسمت از رحم ممکن است دچار التهابات و زخم شود، که به آن زخم دهانه رحم یا سرویسیت نیز می گویند.

علت به وجود آمدن زخم رحم

معمولاً زخم در دهانه رحم، به دلیل عفونت ایجاد می شود. عفونت های ایجاد کننده این زخم معمولا از طریق رابطه جنسی به فرد منتقل می شود، اما ممکن است در رابطه های کنترل شده نیز این زخم ها ایجاد شوند. زخم های دهانه رحم معمولا به صورت حاد و مزمن به وجود می آیند. زخم های حاد علائم خود را یکدفعه نشان می دهند، اما علائم زخم های مزمن معمولا تا چند ماه ادامه دار هستند.
دلایل زخم دهانه رحم به صورت حاد، که از طریق رابطه جنسی منتقل می شود، عبارتند از: تبخال در ناحیه تناسلی، حساسیت به جنس کاندوم ها، حساسیت نسبت به مواد شیمیایی تامپون ها، سوزاک، کلامیدیا، باکتری های موجود در ناحیه واژن، تریکومونا و همچنین عفونت های ناشی از سرطان دهانه رحم نیز می تواند موجب به وجود آمدن زخم دهانه رحم شود.

معمولاً نیمی از بانوان هیچگونه علائمی برای تشخیص این زخم ها ندارند، اما در نیمی دیگر ممکن است علائم زیر نمود پیدا کند.

- احساس درد در ناحیه واژن و یا ناحیه لگنی. در بیشتر موارد کمر درد نیز به وجود می آید.
- دردهای شدید به هنگام دخول در رابطه جنسی.
- لکه بینی هنگام برقراری رابطه جنسی و یا پس از آن.
- لکه بینی و خونریزی های غیر طبیعی در ناحیه واژن.
- ترشحات سفید و یا خاکستری در ناحیه واژن، که در برخی مواقع با بوی بد همراه می باشد.
- اگر زخم ها بسیار شدید باشند، ممکن است زخم ها باز شده و ترشحات چرکی در ناحیه واژن دیده شود.

این علائم و نشانه ها همچنین می تواند توسط دیگر مشکلات و بیماری ها نیز ایجاد گردد. در صورتی که حین معاینه، ترشحات چرکی از داخل دهانه رحم دیده نشود، یا این زخم باعث ایجاد خونریزی در هر نزدیکی نشود، و پاپ اسمیر از نظر وجود سلول های پیش سرطانی و ... منفی باشد، وجود این بافت اهمیتی ندارد ونيازی هم به درمان آن نمي باشد.

عوارض زخم دهانه رحم

اگر زخم دهانه رحم به دلیل بیماری های سوزاک و یا کلامیدیا ایجاد شود، ممکن است عفونت را به درون رحم و لوله های فالوپ نیز هدایت نماید. این امر خود موجب عفونت ناحیه لگن می شود. عفونت لگن ممکن است موجب درد، ترشحات و در برخی مواقع تب شود. همچنین اگر این عفونت ها در ابتدای بیماری درمان نشوند، می توانند موجب ناباروری در فرد شوند.

نحوه تشخیص زخم دهانه رحم

اگر هر کدام از علائم زخم در دهانه رحم مشاهده شود، فرد باید برای درمان به پزشک متخصص مراجعه نماید. پزشک ممکن است با معاینه اولیه زخم را تشخیص دهد. همچنین ممکن است دلیل ایجاد علائم، مشکلات دیگری باشد. به همین دلیل روش های مختلفی برای تشخیص زخم دهانه رحم وجود دارد که در ادامه آنها را بررسی خواهیم نمود.

1. آزمایش پاپ اسمیر: در این آزمایش از سلول های واژن و دهانه رحم نمونه برداری انجام می شود. و توسط آزمایشگاه هر مورد مشکوکی در نمونه مورد بررسی جداگانه قرار می گیرد.
2. معاینات لگنی: اسپکولوم دستگاهی است که پزشک به وسیله آن واژن را کاملا باز می نماید. در این روش پزشک با استفاده از اسپکولوم هر چیز غیر طبیعی و اضافی را در ناحیه لگن، دهانه رحم و رحم شناسایی کرده و نوع مشکل را تشخیص می دهد. همچنین در مورد دردهای مزمن لگنی يا عفونت های مقاوم به درمان، پس از بررسی علت ميتوان از دستگاه دی بی دی پلاسما استفاده كرد که این دستگاه و خدمات پلاسما تراپی واژن در اصفهان در مطب دکتر مقاره عابد موجود می باشد.
3. بافت برداری از دهانه رحم: بیوپسی یا همان بافت برداری از دهانه رحم، زمانی انجام می شود که جواب تست پاپ اسمیر مشکوک باشد. در این آزمایش علاوه بر نمونه برداری از واژن و دهانه رحم، پزشک به وسیله کولپوسکوپ ( نوعی میکروسکوپ)، دهانه رحم را به دقت مشاهده می نماید. در نهایت هر قسمتی که مشکوک باشد، از آن قسمت بافت برداری می شود.
4. بررسی نمودن ترشحات دهانه رحم: در این روش تشخیص، پزشک با استفاده از کولپوسکوپ ترشحات واژن و دهانه رحم را مورد بررسی قرار می دهد، تا بتواند نوع عفونت را مشخص نماید. عفونت هایی که موجب زخم شدن دهانه رحم می شوند معمولاً از نوع کاندیدیازیس که مربوط به عفونت قارچی می باشد است، یا از نوع واژینوز که نوعی عفونت باکتریایی در ناحیه واژن است، می باشد. همینطور ممکن است بیماری آمیزشی مانند تریکومونا باشد. به هر حال می توان جهت بررسی بیشتر و تشخیص دقیق تر این نوع عفونت های زخم و همچنین جوش های چرکی، از دستگاه کربوکسی استفاده کرد که در مطب دکتر مقاره عابد موجود می باشد.

نحوه درمان زخم دهانه رحم

بررسی سلامت عمومی، سابقه پزشکی، شدت علائم و شدت زخم می تواند به پزشک در تعیین نوع درمان موثرتر زخم دهانه رحم کمک نماید. معمولا این زخم ها با مصرف آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن عفونت درمان می شوند. همچنین اگر علت زخم استفاده از یک جسم خارجی مانند کاندوم و یا تامپون باشد، منع استفاده از آن بهترین روش درمانی می باشد.
اگر زخم های دهانه رحم به دلیل وجود سلول های بدخیم در ناحیه دهانه رحم باشد. با توجه به شدت بیماری از روش های LEEP و یا کونیزاسیون و ... استفاده می شود. از روش فریز کردن زخم معمولا در موارد خاص استفاده می شود. زخم ها در صورت عدم درمان، ممکن است سال ها طول بکشند و درد را در رابطه جنسی شدت دهند.

درمان زخم دهانه رحم با توجه به اینکه این بافت مخملی، بافت طبیعی خود دهانه رحم است که فقط کمی به بیرون کشیده شده است، اگر هیچ عفونتی بر آن سوار نباشد، نیاز به اقدام خاصی نیست. اما اگرهر يك از علاىم فوق وجود داشته باشد بهتر است درمان در درجه اول با دارو انجام شده و تست پاپ اسمیر نیز انجام شود .
در پاپ اسمیر، اگر سلولهای غیر طبیعی دیده شد، اولین اقدام، کولپوسکوپی است. (ديدن دهانه رحم با درشت نمايي بيشتر و نومنه برداري از ضايعات مشكوك) درمان زخم دهانه رحم ِ عفونی (سرویسیت)، به راحتی با دارو امکان پذیر است. اگر با 2-3 دوره درمان دارویی درمان صورت نگرفت، می توان اعمالی مثل فریز(کرایو) یا سوزاندن (کوتر) را انجام شود. مطب مجهز به يكي ازجديدترين دستگاه ها به نام دستگاه راديو فركوئنسي دكتر Oppel جهت نمونه برداري و درمان زخمهاي دهانه رحم مي باشد، اين دستگاه دارای الكترودهايي به قطر ٢تا٦ميليمتر برای كواكوليشن و از بين بردن زخم مي باشد.

تا چند هفته پس از درمان بيمار ممكن است دچار آبريزش ولكه بيني شده ولی پس از مدتی كاملا بهبود ميابد. اين دستگاه علاوه بر درمان زخم، قادر به تخليه كيست های دهانه رحم (اين كيست ها، كيست نابوت بوده و در اثر مزمن شدن عفونت های دهانه رحم ايجاد می شود)، كون بيوپسي سرويكس، برداشتن زگيل های ناحيه تناسلی نيز مي باشد.